Dù bạn là Content Fulltime cho công ty kiến trúc nội thất hay là Freelance Writer lĩnh vực này, thì sẽ không lạ lắm với việc sếp/quản lý gửi cho một folder hình ảnh biệt thự hoàn thiện + file word note một số thông tin liên quan (diện tích, công năng, địa điểm, phong cách…) và yêu cầu:
- Viết bài dự án đăng website
- Viết post quảng cáo trên page công ty
- Viết bài PR gửi tạp chí chuyên ngành
- Lên kịch bản reels/tiktok
- Viết luôn email gửi khách hàng
Rồi, một dự án biệt thự với những thông tin ít ỏi nhưng cần “đẻ” ra rất nhiều phiên bản nội dung khác nhau. Làm sao “cân” hết mà không “ăn bí”?
>> Giới thiệu với bạn SCAMPER – một công cụ đáng để thử.
SCAMPER LÀ GÌ?
SCAMPER được phát triển bởi Bob Eberle, một chuyên gia giáo dục người Mỹ, dựa trên các câu hỏi sáng tạo của Alex Osborn – cha đẻ của kỹ thuật Brainstorm. Ban đầu, SCAMPER được ứng dụng trong giáo dục để rèn tư duy sáng tạo cho học sinh, sau đó được giới thiết kế, tiếp thị và sáng tạo nội dung sử dụng như một khung tư duy cực kỳ linh hoạt.
1/ S – Substitute (Thay thế): Thay đổi một yếu tố lớn, yếu tố quan trọng trong ý tưởng hoặc cách tiếp cận (ví dụ: thay đổi góc nhìn, đối tượng, tên gọi, vai trò người kể chuyện) để tạo ra một góc nhìn hoặc cách tiếp cận hoàn toàn mới, làm thay đổi cách người đọc cảm nhận nội dung.
Ví dụ: Thay vì chia sẻ về phong cách tối giản với tư cách tác giả là một kiến trúc sư có kinh nghiệm về phong cách tối giản 30 năm, bạn có thể chia sẻ với tư cách là một người trải nghiệm – đã sống trong không gian tối giản 7 năm và chia sẻ về các ưu, hạn chế của phong cách này.
2/ C – Combine (Kết hợp): Kết hợp hai hoặc nhiều yếu tố để tạo nội dung mới. Ví dụ kết hợp phong cách thiết kế với một xu hướng sống, hoặc kết hợp hai định dạng nội dung.
Ví dụ: Thay vì viết nội dung bài dự án text và hình ảnh như bình thường, có thể kết hợp với định dạng nào khác để nội dung cảm xúc hơn không? Và bạn chọn: Kết hợp video quay nhà khi hoàn thiện, video phỏng vấn khách hàng vào ngày tân gia.
3/ A – Adapt (Thích nghi): Mượn ý tưởng từ ngành khác hoặc từ một định dạng khác, điều chỉnh để phù hợp với nội dung bạn đang làm.
Ví dụ: Có thể “mượn” được điều gì từ lĩnh vực, ngành nghề khác không? Ví dụ trong lĩnh vực sức khỏe có bài “5 cách để detox cơ thể”. Vậy với nội thất, bạn có thể viết “5 cách detox không gian sống giúp tâm trí nhẹ nhàng hơn mỗi ngày”.
4/ M – Modify (Sửa đổi/Biến đổi): Thay đổi cách diễn đạt, cấu trúc câu, chi tiết nhỏ để làm nội dung hấp dẫn, sinh động hơn. Bạn giữ nguyên ý tưởng cốt lõi và làm mới cách truyền tải, đảo cấu trúc câu, dùng từ ngữ mạnh mẽ hơn, hoặc thêm số liệu, các chi tiết nhấn mạnh cảm xúc.
Ví dụ: Thay vì tiêu đề là “Cải tạo nhà cũ 3 tầng tại Bình Dương”, có thể chọn cách diễn đạt khác đi để gây tò mò hoặc tạo ấn tượng mạnh hơn không? Bạn chọn: Nhà cũ 3 tầng “lột xác” hoàn toàn trong 30 ngày.
5/ P – Put to another use (Dùng theo cách khác): Tái sử dụng nội dung cũ sang định dạng khác hoặc nền tảng khác.
Ví dụ: Từ nội dung bài dự án trên website, bạn có thể chuyển thành video ảnh + voice để đăng trên page công ty. Hoặc thường thấy là chuyển định dạng văn bản bình thường thành image, infographic.
6/ E – Eliminate (Lược bỏ): Lược bỏ những chi tiết rườm rà để nội dung logic, gãy gọn hơn.
Ví dụ: Thay vì: “Hệ thống chiếu sáng sử dụng đèn LED COB công suất 15W với nhiệt độ màu 3000K, tích hợp cảm biến chuyển động và điều khiển qua hệ thống nhà thông minh”, có thể lược bỏ bớt thuật ngữ chuyên môn để thân thiện hơn với đối tượng khách hàng (bình thường, không có chuyên môn) đang nhắm tới: “Hệ thống chiếu sáng thông minh, tiết kiệm điện và tự động bật tắt khi có người ra vào”.
7/ R – Reverse (Đảo ngược): Thay đổi trật tự thông thường, lật ngược vấn đề hoặc xem xét một tình huống từ góc độ đối lập để tạo ra những ý tưởng mới mẻ và độc đáo.
Ví dụ: Thay vì bắt đầu bằng việc mô tả dự án, thiết kế, hay các thông số kỹ thuật, bạn bắt đầu bằng kết quả cuối cùng, trải nghiệm thực tế và cảm xúc của người sử dụng, từ đó tạo sự tò mò và thu hút người đọc. Ví dụ: 6 tháng sau khi vào ở, chủ nhà chia sẻ: “Trước giờ tôi không nghĩ không gian sống có thể ảnh hưởng tới giấc ngủ và sức khoẻ như vậy”.
ỨNG DỤNG SCAMPER NHƯ THẾ NÀO?
SCAMPER không phải là công thức viết, mà là một chuỗi các câu hỏi gợi ý tư duy. Mỗi chữ cái trong SCAMPER đại diện cho một hướng đặt câu hỏi, giúp bạn khai thác thêm khía cạnh mới của đề bài. Bạn có thể chọn một, hai hướng đặt câu hỏi cũng đã đủ thay đổi kết quả (không cần áp dụng cùng lúc 7 hướng).
Quá trình áp dụng SCAMPER gồm các bước:
- Bước 1: Đặt câu hỏi tương ứng với từng yếu tố SCAMPER để khai thác ý tưởng mới.
- Bước 2: Ghi lại tất cả các ý tưởng nảy sinh, kể cả những ý tưởng ban đầu có vẻ chưa hoàn chỉnh.
- Bước 3: Đánh giá, chọn lọc và phát triển những ý tưởng khả thi nhất.
TÓM LẠI THÌ
Hãy hình dung ý tưởng của bạn giống một khối đất sét, bạn chỉ cần biết cách xoay, nắn, tạo hình, cắt gọt… cũng đã tạo được rất nhiều hình hài khác nhau. Và SCAMPER chính là bộ dụng cụ giúp bạn “nặn” ý tưởng có sẵn thành nhiều phiên bản sáng tạo và hấp dẫn hơn.
P/s: Mình còn ứng dụng SCAMPER trong quá trình làm sản phẩm chuyên môn, rất hữu ích luôn. Thử xem nhé!
